Ο φόβος και η δύναμή μας απέναντι σε αυτόν
Τι είναι ο φόβος;
Ο φόβος, είναι ουσιαστικά ένας μηχανισμός επιβίωσης. Είναι ένα από τα δυνατότερα συναισθήματα που όλοι νιώθουμε κατά καιρούς, ίσως σε διαφορετικό βαθμό και για διαφορετικούς λόγους κάθε φορά.
Δημιουργείται συνήθως σαν προσπάθεια του νου μας, να διαχειριστεί τον κόσμο γύρω του και να ελέγξει το μέλλον. Είναι η αναγκαία συνθήκη της ζωής, με σκοπό την επιβίωση και την βαθμιαία ανάπτυξη και εξέλιξή μας.
Το αποτύπωμα του φόβου στο σώμα μας. Ο εγκέφαλος μέσω της αμυγδαλής, όταν αντιλαμβάνεται μία απειλή προετοιμάζει τον εαυτό μας να αντιδράσει ανάλογα, απελευθερώνοντας άμεσα αδρεναλίνη.
Ο οργανισμός μας, αποκρινόμενος σε αυτή την έκρηξη αδρεναλίνης, παρουσιάζει:
- Ταχυκαρδία
- Αύξηση αρτηριακής πίεσης
- Ταχύπνοια και σε ακραίες περιπτώσεις ακούσια ούρηση
- Εφίδρωση
- Το δέρμα να ανατριχιάζει
- Ένταση αισθήσεων όπως η όραση και η ακοή
Πώς ο εγκέφαλος μπερδεύεται
Ο εγκέφαλος τείνει να μην μπορεί να ξεχωρίσει εύκολα πραγματικότητα από ψευδαίσθηση. Έτσι, αντιδρά ακριβώς με τον ίδιο τρόπο, είτε η πηγή προέρχεται από π.χ. μία ανάμνηση, ένα θρίλερ ή την φαντασία μας, είτε αν αντιμετωπίζει πραγματικά γεγονότα. Απλά.. με διαφορετική ένταση και διάρκεια.
Κάνε το παρακάτω πείραμα για να το αντιληφθείς καλύτερα
Κλείσε τα μάτια σου και φαντάσου ότι.. μπροστά σου είναι ένα υπέροχο ζουμερό λεμόνι. Τώρα, πάρε το μαχαίρι, κόψε το λεμόνι, μύρισέ το, στύψε τον χυμό του και πιες. Αν δεν ένιωσες την ξινή γεύση στο στόμα σου και οι σιελογόνοι αδένες σου δεν ερεθίστηκαν, τότε απλά.. ξανά κάνε το.
Τα είδη του φόβου
Υπάρχουν πολλά είδη φόβου:
- Της αποτυχίας
- Της ανεπάρκειας
- Της απώλειας
- Της αλλαγής
- Των επώδυνων συναισθημάτων
- Της αδυναμίας κ.λ.π.
- Ο κυριότερος όμως, είναι αυτός της επιβίωσης.
Ο φόβος, είναι το μοναδικό συναίσθημα που έχει την δύναμη ακόμη και να μας καθηλώσει και καθορίζεται απόλυτα από τις πεποιθήσεις μας.
Η δόμηση του φόβου έχει τις ρίζες του στα προϊστορικά χρόνια, όταν ακόμα οι πρόγονοί μας προσπαθούσαν να επιβιώσουν από ατέρμονες αντιξοότητες και κυρίως θανάσιμους κινδύνους, παλεύοντας για την ζωή τους καθημερινά.
Η προϊστορική αυτή δόμηση του εγκεφάλου, μας προγραμμάτισε βιολογικά με την άμεση φυσική αντίδραση σε κάθε αντιληπτή απειλή. Να αντιδρούμε δηλαδή με τη γνωστή σε όλους μας τακτική “πολέμα ή τρέχα”, «fight or flight». Θέτει δηλαδή τον οργανισμό μας, σε μία κατάσταση “συναγερμού” και ετοιμότητας, απέναντι σε οτιδήποτε θεωρεί απειλή.
Ναι. Ο Φόβος υπάρχει για να μας προστατεύει από τους επικείμενους κινδύνους, λειτουργώντας σωτήρια πολλές φορές ακόμη και για την ίδια μας την ζωή. Όχι όμως πάντα.
Τί γίνεται με τους φόβους που δεν αφορούν καταστάσεις επιβίωσης;
Οι κίνδυνοι που έχουμε πλέον να αντιμετωπίσουμε (υπό φυσιολογικές συνθήκες), διαφέρουν σε τεράστιο βαθμό από εκείνους των προγόνων μας. Παρ’ όλ’ αυτά, υπάρχουν πάντα φόβοι μέσα στον καθένα μας, που ανά διαστήματα αναδύονται.
Μερικές φόρες μάλιστα, το συγκεκριμένο συναίσθημα είναι τόσο έντονα μη ελέγξιμο, που μας μεταφέρει σε ένα δυσλειτουργικό επίπεδο.
Αυτό συμβαίνει όταν οι φόβοι είναι:
- Ανυπόστατοι
- Ανεξέλεγκτοι
- Όταν μας περιορίζουν την δυνατότητα να ζήσουμε αντί να μας προστατεύουν και
- Όταν δεν μας αφήνουν να εξελιχθούμε
Τότε, βιώνουμε στην ζωή μας ένα αδιέξοδο. Δημιουργούμε ένα φαύλο κύκλο αυτοπεριορισμού, αφήνοντας τους φόβους, να ορίζουν τις επιλογές και άρα την ζωή μας, σε ένα πολύ ισχυρό επίπεδο. Ο φόβος μας κρατά μακριά από τους στόχους μας.
Ένα από τα είδη του φόβου, είναι και το συναίσθημα που μας κρατά κλεισμένους μέσα στα όρια άνεσής μας και μας αποτρέπει να βγούμε έξω από αυτά. Δεν μας αφήνει να ρισκάρουμε, άρα δεν υπάρχει και η δυνατότητα εξέλιξής μας.
Αυτό από την μία πλευρά, ίσως να μας προστατεύει από καταστάσεις που δεν μπορούμε τελικά να ελέγξουμε.
Παρ’ όλ’ αυτά όμως, μας απομακρύνει παράλληλα σε απίστευτο βαθμό από τα μεγαλύτερα ίσως όνειρά μας και τους σημαντικότερους στόχους της ζωής μας. Γιατί φοβόμαστε την αποτυχία.
Ο υπερβολικός φόβος όμως, μπορεί να μας παραλύσει και να εμποδίσει σημαντικά την αποτελεσματικότητά μας, απέναντι στον στόχο μας.
Εδώ λοιπόν χρειάζεται να θυμόμαστε ότι..
Η αποτυχία θα έρθει σίγουρα, μόνο στην περίπτωση που δεν θα προσπαθήσουμε καν.
Στην προσπάθειά μας να πετύχουμε κάτι, ένα πιθανό σενάριο αρκετές φορές, είναι και η “αποτυχία”. Το σημαντικό σε αυτή την περίπτωση, είναι η οπτική γωνία που θα δούμε τα πράγματα. Να επικεντρωθούμε δηλαδή στο Feedback που η εμπειρία αυτή θα μας προσφέρει ώστε να επιτύχουμε στο μέλλον, αντί στην απογοήτευση η οποία θα καταστείλει τελικά οποιαδήποτε μετέπειτα προσπάθειά μας.
Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι αυτό του Τόμας Έντισον, ο οποίος έκανε περισσότερα από 1.000 αποτυχημένα πειράματα μέχρι να καταφέρει να εφεύρει τον λαμπτήρα. Αυτό λοιπόν που έλεγε ήταν ότι: «Δεν απέτυχα 1.000 φορές… Απλώς έμαθα 1.000 τρόπους με τους οποίους το σχέδιο μου δεν δούλεψε». Thomas Edison – Τιθασεύοντας τον φόβο.
Οποιαδήποτε απόπειρα να αποφύγουμε συναισθήματα, να τα αποσιωπήσουμε ή να τα αρνηθούμε, απλώς φέρνει τα αντίθετα αποτελέσματα.
Το μυστικό λοιπόν, είναι να καταφέρουμε να διαχειριστούμε τον φόβο, έτσι ώστε να σταματήσει να μας αδρανοποιεί.
Αν τιθασεύσουμε τον φόβο, μπορούμε έπειτα να διαχειριστούμε και όλα τα υπόλοιπα.
Σύμφωνα με τον Robin Sharma, συγγραφέα αυτοβελτίωσης: «… εάν τους αρνηθούμε (τους φόβους), παραμένουν στο υπόγειο, σαμποτάροντας μυστικά τη ζωή μας και κάνοντάς μας να τρέχουμε μακριά από τα όνειρά μας. Εάν τους αντιμετωπίσουμε … συνειδητοποιούμε ότι είναι πολύ μικρότεροι απ’ ότι πιστεύαμε στην αρχή.»
Είναι αλήθεια πως, από τη στιγμή που θα αναγνωρίσουμε έναν φόβο, σε συνειδητό πλέον επίπεδο και έπειτα βρούμε έναν τρόπο να τον διαχειριστούμε, ο φόβος αρχίζει να διαλύεται.
Όταν αντίθετα αρνούμαστε να κάνουμε την εσωτερική αυτή εργασία, τότε αφήνουμε τους εαυτούς μας, να μας διαχειρίζεται αυτός.
Η διαδικασία λοιπόν που χρειάζεται να κάνουμε ώστε να τον διαχειριστούμε, κερδίζοντας μέσα από αυτόν είναι:
- Να αποκτήσουμε πλήρη επίγνωσή του (πηγή, αιτία, τί ακριβώς είναι αυτό που μας φοβίζει κ.ο.κ)
- Να συμφιλιωθούμε με αυτόν και έπειτα
- Με αντικειμενικότητα και ηρεμία, βρούμε μας τρόπους να τον αντιμετωπίσουμε
Σε όλη αυτή την διαδικασία, μία πολύ βοηθητική μέθοδος είναι η εφαρμογή FEAR LIST την οποία μπορείς να κατεβάσεις εδώ για να μάθεις τα βήματα, ένα προς ένα που θα σε οδηγήσουν στην καλύτερη διαχείριση και αντιμετώπιση των φόβων και των ανησυχιών σου.
Και αν θέλεις να μάθεις με ποιες τεχνικές του NLP και του Coaching, θα κάνεις ακόμα ευκολότερη αυτή την διαδικασία, αλλά και οτιδήποτε άλλο μπορεί να σε απασχολεί, κλείσε τώρα το πρώτο σου δωρεάν ραντεβού μαζί μου πατώντας εδώ.
Θυμήσου..